Hue açısı nedir? Excel’de Hue açısı nasıl hesaplanır?

Hue açısı nedir? Nasıl hesaplanır? Excel’de Hue açısı nasıl formüle dökülür gibi sorularınızın yanıtını bulabileceğiniz yere hoş geldiniz. Eğer doğrudan excel hesaplamasına geçmek istiyorsanız yazının sonuna gitmelisiniz.

Renk Tanımlamanın Kısa Tarihçesi

Rengin parametreleri ilk defa Amerikalı bir sanatçı Munsell tarafından tanımlanmıştır. 1940’lı yıllarda Richard Hunter insan gözünün renkleri algılama işlemini matematiksel olarak simüle edebilmek ve renk farklarını belirlemek amacıyla yaptığı araştırmalar sonucunda LAB değerlerini geliştirdi. Hunter’ın LAB değerleri, renk koordinatlarını ve renkler arasındaki farkları belirlemek için fiili bir model olarak kabul edilirken, hiçbir zaman resmen uluslararası bir standart olarak kabul edilmedi. Daha sonra kurulan bir uluslararası organizasyon CIE, Hunter Lab’nın güncellenmiş bir versiyonunu olan CIELab’ı yayınladı. L, A, B diye adlandırılan renk tanımlamasını yapmışlardır. Dünyada artık renk bilgisi iletişiminde bu sistemler kullanılmaktadır. Rengin tanımlanmasında colorimetre ve spektrofotometre adlı cihazlardan yararlanılmaktadır.

Bugün en çok kullanılan renk sistemi LAB sistemidir.

L*a*b* renk değerleri tıpkı coğrafik koordinat sisteminde olduğu gibi (enlem, boylam ve yükseklik) her bir rengin tek bir nokta ile temsil edildiği koordinat sistemidir. Bu yüzden her bir rengi renk uzayında tanımlayabilmek için üç bileşen (renk koordinat değerleri) gereklidir.

L *a *b* ne anlama geliyor?

CIE L, a*, b* renk değerleri, ölçüm ve renk iletişiminde için en çok kullanılan yöntemdir. L, a*, b* değerleri insan gözü algılamasına yakın olarak tasarlanmıştır.

İnsan gözünün algılayabildiği tüm renkleri tanımlar. Tüm dünyada, tekstil, boya, tarım, plastik, kağıt, baskılı malzeme ve benzeri cisimlerde renk kontrolü yapmak için çok sık kullanılır.

CIE L*a*b* renk değerleri, 3-boyutlu renk koordinatları şu şekildedir:

L*, Açıklık (lightness) koordinatı (L*=0 siyahı gösterir ve L*=100 beyazdır)

a*, kırmızı/yeşil koordinatıdır, +a* kırmızıyı, – a* ise yeşili belirtir

b*, sarı/mavi koordinatıdır ve +b* sarıyı, -b* ise maviyi belirtir.

Hue Nedir?

Hue, genel olarak bir objenin algıladığımız rengidir ve rengin ismini belirleyen değerdir. Mor, pembe, mavi, yeşil, kırmızı, turuncu, gibi.

Chroma Nedir?

Chroma, yoğunluk veya netlik değeri, görsel renk algılamasında rengin saflık oranını gösterir. Chroma, rengin canlılık veya matlık özelliğini tarif eder. Rengin griye veya saf renge ne kadar uzaklıkta olduğunu gösterir. Hue den bağımsızdır.

Kroma Değeri Formülü (McGuire, 1992)

Lightness Nedir?

Lightness değeri, gözlenen objenin ışığı geçirme veya yansıtma özelliğine bağlı olan boyutu tanımlar. Renk değerleri karşılaştırıldığında, daha açık veya daha koyu olarak gruplandırılabilir. Örneğin domates ile kırmızı turpun renklerini kıyasladığımızda, turp daha koyu kırmızıdır.

Hue Chroma ve Lightness’ın Grafik Üzerinde Gösterimi

Hue, renk küresi diye adlandırılan, şekilde görülen küresel biçimle temsil edilir.

Chroma değişkeni yatay eksendedir. Merkezde gri (mat) olan renkler, sağa doğru gidildikçe saf ve daha canlıdırlar.

Lightness ise dikey eksende temsil edilir. Her renk, hue, chroma ve lightness olarak adlandırılan bu üç değer ile karakterize edilebilir. Bu değerler sayesinde, renkleri tanımlayabilmemizi sağlayan, üç boyutlu sistemi yaratabiliriz.

Rengin Açısı (Hue)

Rengin kırmızı, yeşillik ve mavilikte bulunduğu noktaya göre hue değeri yani rengin açısı değişir. Hue açısı 0 ise renk kırmızı, 90 ise sarı, 180 ise yeşil, 270 ise mavidir.

Rengin Berraklığı (chroma – matlık – parlaklık)

Renk uzayında yer alan noktanın dikey eksene uzaklığıdır. Rengin yoğunluk derecesini gösterir. Matlık –  parlaklık yani chroma sayısal olarak arttıkça genel olarak renk parlaklaşır. Bir başka ifade ile chroma rengin yönü açıklığı/koyuluğu (lightness) değişmeden rengin doygunluğunun (griliğinin) ne kadar değiştiğinin göstergesidir.

Hue açısı formülü ve Excel’de Hue Açısı hesaplama için girilmesi gereken formül

Gıdalarda (meyve, sebze vb.) renk ölçümü yaptığımızda, kabuk rengi, zemin rengi gibi değerleri ortaya çıkardığımızda elde ettiğimiz L* a* b* değerlerinden Excel’de Hue açısı bulmak için kullanacağımız formül aşağıda yer almaktadır.

Hue açısı formülü (McGuire, 1992).

Şimdi gelelim Excel’de hue açısı hesaplama işlemine. Ölçmüş olduğunuz L, a*, b* değerlerinden yukarıda formülde de gördüğünüz b* ve a* değerlerini birbirine bölüyoruz ve formülde yerine koyuyoruz.

Excel’de Hue Açısı Hesaplama Formülü

=(180/3,141592654)*ATAN (b*/a*)

Excel’de Hue açısı nasıl bulunur ile ilgili hazırladığım aşağıdaki örnek excel görseline bakabilirsiniz.

Excel’de Hue açısı hesaplama ile ilgili aklınıza takılanları yorum kısmına yazabilirsiniz. İyi çalışmalar dilerim.

Yararlanılan Kaynaklar

https://hakkisenkeser.blogspot.com/2018/01/renk-ve-boyar-madde-nedir.html

https://blog.odakkimya.com.tr/lab-renk-degerleri-nedir

McGuire, R.G. 1992. Reporting of objective colour measurement, Hortscience, 27: 1254-1255.